Τι Είναι Η Υπνοβασια

Η νύχτα είναι ήρεμη, ξαφνικά σηκώνεστε από το κρεβάτι και χωρίς ιδιαίτερο λόγο και συνείδηση αρχίζετε να κατεβαίνετε τις σκάλες, οδηγείστε προς την εξώπορτα, τριγυρνάτε στον κήπο και όταν ξυπνάτε δε θυμάστε απολύτως τίποτα! Ποιος είναι ο λόγος για αυτή την περίεργη συμπεριφορά; Οι επιστήμονες σήμερα απαντούν …

Σύμφωνα με τον Antonio Zadra από το Πανεπιστήμιο του Μοντρεάλ, ο οποίος ηγήθηκε μιας ομάδας που μελέτησε πρόσφατα τη σχέση ανάμεσα στην έλλειψη ύπνου και την υπνοβασία, οι υπνοβάτες θα πρέπει να διατηρούν ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τον ύπνο έτσι ώστε να αποφεύγουν τις ανεπιθύμητες βόλτες.

Ο Δρ. Vishesh Kapur, διευθυντή του Sleep Disorders Center στο Ιατρικό Κέντρο Harborview του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, αναφέρει ότι η υπνοβασία παρατηρείται κυρίως στις ηλικίες μεταξύ 6-12 ετών και επηρεάζει τα αγόρια σε μεγαλύτερο βαθμό, ενώ η μέση διάρκεια ενός επεισοδίου υπνοβασίας κυμαίνεται από 5 έως 15 λεπτά, αν και μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 30 λεπτά.

Στο τεύχος Φεβρουαρίου του περιοδικού Annals of Neurology, οι Zadra, Mathieu Pilon και Jacques Montplaisir παραθέτουν τις εκτιμήσεις τους για 40 υποψήφιους υπνοβάτες. Καθένας από τους εθελοντές εξετάστηκε στο Sleep Research Centre του νοσοκομείου Sacré-Coeur μέσα στο χρονικό διάστημα από τον Αύγουστο του 2003 έως το Μάρτιο του 2007.

«Η μελέτη μας αποκάλυψε ότι η έλλειψη ύπνου είναι δυνατόν να προκαλέσει υπνοβασία σε άτομα που έχουν προδιάθεση,» σχολιάζει ο Zadra.

Zzzzzzzzzz …

Τα υποκείμενα που έλαβαν μέρος στη μελέτη συμφώνησαν στην παρακολούθηση της συμπεριφοράς τους. Κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης παραμονής, οι ασθενείς παρέμειναν ξύπνιοι και υπό διαρκή παρακολούθηση ολόκληρο το απόγευμα.

Ο ύπνος επετράπη την επόμενη μέρα το πρωί αφού οι ασθενείς είχαν παραμείνει ξύπνιοι για 25 ολόκληρες ώρες. Η συμπεριφορά των υποκειμένων βιντεοσκοπήθηκε κατά τη διάρκεια του ύπνου καθώς η ερευνητική ομάδα εκτίμησε την συμπεριφορά τους, η οποία παρουσίαζε διακύμανση από το απλό παιχνίδι με τα σεντόνια έως την προσπάθεια για άλμα από το κρεβάτι …

Οι εθελοντές αξιολογήθηκαν σύμφωνα με μια κλίμακα τριών επιπέδων για την πολυπλοκότητα της συμπεριφοράς τους.

Κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού ύπνου, χωρίς να υπάρξει προηγούμενη στέρηση, μόνο οι μισοί από τους εθελοντές παρουσίασαν ενδείξεις αυτής της ιδιόμορφης συμπεριφοράς. Ωστόσο κατά τη διάρκεια του ύπνου, του οποίου προηγήθηκε εκτεταμένη στέρηση, το νούμερο αυτό ανήλθε στο 90%. Η παραπάνω έρευνα είχε την υποστήριξη του Canadian Institutes of Health Research.

«Η υπνοβασία δεν είναι παρά μια διαταραχή εγρήγορσης, ένα είδος αναμεμιγμένης κατάστασης ύπαρξης,» σχολιάζει ο Kapur. Για τους επιστήμονες στον κόσμο του ύπνου υπάρχουν τρείς καταστάσεις, η εγρήγορση, η φάση non-REM (rapid eye movement) και η φάση REM (που σχετίζεται με τα όνειρα). Η υπνοβασία είναι ένα μίγμα εγρήγορσης και φάσης non-REM.

Σύμφωνα με τον Kapur κάποιο είδος αφύπνισης ή διαταραχής του ύπνου μπορεί επίσης να προκαλέσει την υπνοβασία. Έτσι, οι άνθρωποι που παρουσιάζουν άπνοια στον ύπνο (μια διακοπή της κανονικής λειτουργίας της αναπνοής που προκαλεί συνήθως το ροχαλητό) μερικές φορές υπνοβατούν, επειδή η άπνοια ενδέχεται να προκαλέσει μια κατάσταση στην οποία ο άνθρωπος μπορεί να βρίσκεται τόσο στην φάση non-REM όσο και σε εγρήγορση.

Η κληρονομικότητα

Τα κληρονομικά γονίδια έχουν επίσης την ικανότητα να προδιαθέτουν κάποιον στην υπνοβασία, αναφέρει ο Kapur, ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλές ανεξιχνίαστες υποθέσεις για τους λόγους που κάποιοι άνθρωποι υπνοβατούν ενώ κάποιοι άλλοι όχι.

«Σήμερα γνωρίζουμε ότι η υπνοβασία συμβαίνει πιο συχνά σε παιδιά παρά σε ενήλικες και ένας παράγοντας που προδιαθέτει ίσως να είναι το γεγονός ότι τα παιδιά μπορούν να έχουν έναν βαθύ ύπνο στη φάση non-REM, κατά τη διάρκεια της οποία ξεκινά η υπνοβασία,» τονίζει ο Kapur.

Ο Kapur επισημαίνει επίσης ότι μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες όλων μας σχετικά με την υπνοβασία αφορά τον αυτοτραυματισμό ή τον τραυματισμό άλλων. Όταν υπάρχουν ενδείξεις ιδιόμορφης συμπεριφοράς που επεκτείνεται εκτός του οικείου περιβάλλοντος ή αφορούν δραστηριότητες που θα μπορούσαν να βλάψουν, θα πρέπει να εκτιμηθούν και να θεραπευθούν.

Οι θεραπείες για την υπνοβασία συμπεριλαμβάνουν καλύτερες συνθήκες ύπνου, διατήρηση ενός συγκεκριμένου προγράμματος (για την αποφυγή έλλειψης ύπνου) και την αποφυγή της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ ή καφεΐνης ειδικά κατά τη διάρκεια του απογεύματος. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις συνίσταται και φαρμακευτική αγωγή.

Πηγή: PATHFINDER